Bildiri Konusu:Okul Öncesi Dönemde Gelişim ve Gelişimin Değerlendirilmesi


4-6 Yaş Çocuklarının İletişim Becerilerinin İncelenmesi Üzerine Bir Araştırma
İletişim genel olarak; duygu, düşünce ya da durumların farklı yollarla kişilere iletilmesi, aktarım ve haberleşme süreci olarak ifade edilmektedir (Dökmen, 1989; Türk Dil Kurumu, 2020) ve iletişim öncelikle aile içerisinde meydana gelir, çocuklar ilk iletişimlerini ebeveynleri ile gerçekleştirirler, bu durum da onların hayat boyu iletişim becerileri üzerinde etkili olmaktadır (Allen & Kelly, 2015). İletişim becerileri gelişmeye açık olduğu kadar körelmeye de elverişlidir. İletişim becerileri, akranları ile yakın ilişkiler kurabilme gibi sosyal beceriler içerisinde yer almaktadır (Stanley, 2010; Şahin, 2010) ve sosyal beceriler çocukların içinde bulundukları ortamlara, akranlarına uyum sağlaması açıcından gerekli ve önemlidir. Okul öncesi yılları çocukların temel düzeyde sosyal ve iletişimsel becerilerinin en hızlı geliştiği, bunun yanında etkilerin ileriki yıllarda da görüldüğü kritik bir dönem olarak önemli olmaktadır (Önder vd., 2015). Bu nedenledir ki okul öncesi eğitimin temel amaçları arasında Türkçe’yi doğru konuşmak gibi iletişim becerisi yer almakta ve yine bu durumdan dolayı okul öncesi eğitimin temel ilkelerinden birisi iletişim becerilerini geliştirmede onları destekleyici tutumlar ile yaklaşmak olmaktadır (Milli Eğitim Bakanlığı, 2013). Eğer bu dönemde çocukların bu becerilerinde yetersizlik görülürse çocuklar okula uyum sağlamada, etkinliklerden verim almada ve akranları ile olumlu ilişkiler içerisinde olmada güçlük yaşamaktadırlar.

Yukarıdaki bilgiler dikkate alındığında iletişimin bebeklerin doğduğu andan itibaren önemli olduğu, en önemli yıllardan birisi olarak okul öncesi yılların görüldüğü ve bu dönemlerde çocuklarda iletişim ile ilgili yetersizlikler olursa üzerinde çalışılması gerekliliğine ulaşılmaktadır.

Alanyazına katkı sağlamak amacı ile geliştirilen bu araştırmanın genel amacı 4-6 yaşlarındaki çocukların iletişim becerilerinin belirlenmesi ve incelenmesi olmaktadır. Bu genel amaç doğrultusunda Karaman ili merkez ilçesinde okul öncesi eğitimine devam eden 102 çocuk ve onların ebeveynleri ile (çocuk-ebeveyn çifti) iletişime geçilmiştir. Araştırmanın genel amacı doğrultusunda aşağıdaki sorulara cevap aranmıştır; Bu araştırma genel tarama modelinde bir araştırmadır. Araştırmanın çalışma grubu 2022-2023 eğitim öğretim yılında yaşları 4-6 yaşlarında olan Karaman ili merkez ilçesindeki 3 ayrı bağımsız anaokulunda eğitim gören 102 çocuk ve çocukların ebeveyninden oluşmaktadır. Araştırmada demografik bilgilerin öğrenilmesi amacı ile araştırmacılar tarafından hazırlanan demografik bilgi formu ve çocukların iletişim becerilerini belirlemek amacı ile Aydın (2016) tarafından geliştirilen okul öncesi dönem çocukların iletişim becerilerinin belirlenmesi ölçeği toplama aracı olarak kullanılmıştır.

Verilerin analizi SPSS 22.00 istatistik paket programı ile yapılmıştır. Elde edilen verilere bakıldığında; 4-6 yaş çocuklarının iletişim becerilerinin 5-6 yaş çocuklarında yüksek diğerlerinde benzer olduğu, cinsiyete göre farklılaşmadığı, annelerin babalara göre 0-1 yaş grubundaki çocuklarının iletişim becerilerini daha olumlu yönde değerlendirdikleri, diğer yaş gruplarında ise benzer şekilde değerlendirdikleri, lise, lisans ve lisansüstü mezunu ebeveynlerin 5-6 yaş çocuklara ilişkin iletişim becerileri değerlendirmelerinin ilkokul ve ortaokul mezunu ebeveynlere göre daha olumlu olduğu, ailenin gelir düzeyine göre farklılaşmadığı bulgularına ulaşılmıştır.

Araştırma sonucunda araştırmaya katılan 4-6 yaş çocuklarının iletişim becerilerinin yaş ile birlikte arttığı, cinsiyet değişkenine göre farklılaşmadığı, ebeveyninin yakınlık düzeyine göre 0-1 yaş arasında farklılaştığı, ebeveynlerinin mezuniyet düzeyine göre 5-6 yaş arasında farklılaştığı, ailelerinin gelir düzeyine göre ise farklılaşmadığı görülmüştür.

Kaynakça
Allen, L., & Kelly, B. B. (2015). Transforming the workforce for children birth through age 8: a unifying foundation. Consensus Study Report. National Academies Press.
Aydın, A. (2016). Development of the parent form of the preschool children’s communication skills scale and comparison of the communication skills of children with normal development and with autism spectrum disorder. Educational Sciences: Theory & Practice, 16(6), 2005–2028, https://psycnet.apa.org/doi/10.12738/estp.2016.6.2684
Dökmen, Ü. (2008) İletişim çatışmaları ve empati. Sistem Yayıncılık.
Milli Eğitim Bakanlığı (2013). Milli eğitim bakanlığı temel eğitim genel müdürlüğü okul öncesi eğitim programı, https://tegm.meb.gov.tr/dosya/okuloncesi/ooproram.pdf
Önder, A., Balaban Dağal, A., & Şallı, D. (2015). 5-6 yaş çocukları için iletişim becerileri ölçeği geçerlik-güvenirlik çalışması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 1-13.
Stanley, M. (2010). Çocuk ve beceri. Ekinoks.
Türk Dil Kurumu. (2020). Https://Sozluk.Gov.Tr/
Anahtar Kelimeler: Okul öncesi, iletişim, iletişim becerileri