Bildiri Konusu:Okul Öncesi Dönemde Gelişim ve Gelişimin Değerlendirilmesi


48-60 Aylık Çocukların El ve Ayak Tercihlerine Göre İşitsel İşlemleme Becerileri ve Görsel Algıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi
Bu araştırmanın amacı; 48-60 aylık çocukların el ve ayak tercihlerine göre işitsel işlemleme becerileri ve görsel algıları arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Araştırmanın çalışma grubu İstanbul ili Maltepe, Ataşehir ve Kadıköy ilçe Milli Eğitim Müdürlüklerine bağlı resmi 8 anaokuluna devam eden yaşları 48-60 ay arası 70 çocuktan oluşmakta olup; ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmacı tarafından hazırlanan çocuğun yaşını, cinsiyetini, sosyoekonomik durumunu, annenin ve babanın eğitim düzeyini belirten Çocuk Bilgi Formu, çocukların el ve ayak tercihlerini saptamak amacıyla Head Sağ-Sol Ayırt Etme Testi ve Harris Lateralleşme Testi, işitsel işlemlemelerini ölçmek üzere İŞTE Okul Öncesi İşitsel İşlemleme Testi ve görsel algılarını değerlendirmek üzere Frostig Görsel Algılama Testi kullanılarak elde edilen veriler SPSS 26 (Statistical Package for Social Sciences) istatistik programı kullanılarak analiz edilmiştir. Kullanılan ölçeklerin güvenirlik düzeyleri Cronbach-Alpha katsayısı ile test edilmiş olup; elde edilen verilerin normal dağılım gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla Kolmogorov-Smirnov Testi uygulanmıştır. Araştırmada elde edilen veriler normal dağılım göstermediğinden; parametrik olmayan fark testleri için Mann Whitney-U ve Kruskal Wallis-H testleri kullanılmış ve Kruskal Wallis-H testinde anlamlı çıkan farkların hangi gruplar arasında olduğunu belirlemek için ise Bonferroni Testi, çocukların el ve ayak tercihleri, işitsel işlemlemeleri ve görsel algıları arasındaki ilişkilerin tespit edilmesi için Spearman Korelasyon Testi uygulanmıştır.
Araştırmada yapılan analizler doğrultusunda elde edilen bulgulara göre 48-60 aylık çocukların işitsel işlemleme becerileri, görsel algı gelişimleri, lateralleşme ve sağ-sol ayırt etme becerilerinin cinsiyet ve sosyoekonomik düzey değişkenlerine göre anlamlı düzeyde farklılaşmadığı görülmüştür. Çocukların görsel algılarına ilişkin “Şekil-Zemin Ayrımı” ve toplam puanlarının, anne eğitim durumuna göre anlamlı düzeyde farklılaştığı saptanmıştır. Çocukların lateralleşme becerileri ile işitsel işlemleme becerilerinin “Aynı Sesle Bitenler” ve “İşitsel Ayırt Etme” altboyutları arasında anlamlı ilişki bulunmuştur. Sağ-sol ayırt etme becerilerine ilişkin “Kendinde” alt testi ile işitsel işlemleme becerilerinin “Kısa Süreli İşitsel Bellek”, “İşitsel Ayırt Etme” ve İŞTE Toplam puanları arasında anlamlı bir ilişki olduğu saptanmıştır. Sağ-sol ayırt etme becerilerinin “Çaprazda” alt testiyle ise işitsel işlemleme becerilerinin “Aynı Sesle Başlayanlar, Aynı Sesle Bitenler, Kısa Süreli İşitsel Bellek, İşitsel Ayırt Etme” altboyutlarıyla ve İŞTE Toplam puanlarıyla anlamlı bir ilişki ortaya konulmuştur. Çocukların sağ-sol ayırt etme becerilerinin “Kendinde” alt testi ile görsel algılarının “Şekil-Zemin Ayrımı” altboyutu arasında, “Çaprazda” alt testiyle ise görsel algılarının “Şekil-Zemin Ayrımı ve Şekil-Sabitliği” altboyutlarında anlamlı ilişki saptanmıştır. Araştırmada 48-60 aylık çocukların işitsel işlemlemelerinin “Aynı Sesle Başlayanlar, Aynı Sesle Bitenler, Kısa Süreli İşitsel Bellek, İşitsel Ayırt Etme” altboyutları ve İŞTE Toplam puanları ile görsel algılarının “Şekil-Zemin Ayrımı” altboyutu arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. İşitsel işlemlemelerinin “Kısa Süreli İşitsel Bellek ve İşitsel Ayırt Etme” altboyutları ile görsel algılarının “Şekil Sabitliği” altboyutu arasında anlamlı ilişki saptanmıştır. Frostig Toplam puanları ile işitsel işlemlemelerinin “Aynı Sesle Başlayanlar, Aynı Sesle Bitenler, Kısa Süreli İşitsel Bellek, İşitsel Ayırt Etme” altboyutları ve İŞTE Toplam puanları ile anlamlı bir ilişki ortaya konmuştur. Sonuç olarak; 48-60 aylık çocukların el ve ayak tercihleri ile işitsel işlemleme becerileri ve görsel algıları arasında anlamlı ilişki olduğu saptanmıştır.
Araştırmadan elde edilen bulgular doğrultusunda; çocukların anne, baba ve öğretmenlerine ilgili konular çerçevesinde eğitimler tasarlanmasının gerekliliği ve özellikle işitsel işlemleme ve görsel algı gelişimi konusunda destekleyici çalışmaların önemi ile birlikte çocukların el ve ayak tercihi sürecinde baskı uygulamadan özgür seçim yapmalarına destek verilmesinin önemli olduğu kanaatine varılmıştır. Bu araştırmanın pandemi sürecinde gerçekleştirildiği göz önüne alındığından daha geniş bir örneklem grubu ile çalışılarak sonuçlar karşılaştırılabilir. El ve ayak tercihine yönelik aile tutumunun, algı gelişimine olan etkisi, uyaran zenginliği faktörü ile çocukların işitsel işlemleme becerileri ve görsel algı gelişimleri incelenebilir.
Anahtar Kelimeler: El ve Ayak Tercihi, İşitsel İşlemleme, Algı, Görsel Algı