Bildiri Konusu:Erken Çocukluk Eğitiminde Fen-Matematik Eğitimi ve Erken Okuryazarlık


Etkileşimli Dijital Hikaye Anlatmanın Okul Öncesi Çocukların Dil Edinimi ve Anlatı Becerilerine Etkisi
Dil ediniminde ve anlatı becerilerinin desteklenmesinde etkileşimli kitap okuma önemli fırsatlar sağlamaktadır. Geçmişten günümüze kadar çocukların dil ediniminini desteklemede kullanılan etkileşimli geleneksel kitap okuma, dijitalleşme ile birlikte yerini teknoloji odaklı okumalara bırakmıştır (Unsworth, 2006). Bu anlamda teknolojinin kitap okuma etkinlikleri ile birlikte çocukların dil ediniminde önemini inceleyen araştırmaların sayısı hızla artmıştır (Robin, 2008; Choi, 2018; Rahiem, 2021; Çetin, 2021; Kervin, Mantei, 2016; Lu ve ark., 2011).
Teknoloji aracılığıyla sunulan hikaye kitapları, birden fazla duyuya hitap etme, çocukların dikkatle dinlemelerini sağlama gibi birçok yönden avantaj sağlamaktadır. Araştırmacılar, dijital teknoloji aracılığıyla sunulan hikaye kitaplarının küçük çocukların dil edinimlerini desteklediğini öne sürmektedir (Chiong ve Schuler 2010; Godwin-Jones, 2017; Neumann & Neumann, 2016; Outhwaite, Gulliford ve Pitchford, 2017; Roseberry, Hirsh-Pasek, Golinkoff, 2009). Alan yazında özellikle teknolojinin dahil edildiği hikayelerin etkileşimli okunması, çocukların dil gelişimini desteklemede (Roseberry, Hirsh-Pasek, Golinkoff, 2014); erken okuryazarlık becerilerini geliştirmede ve sözel dili kullanmada etkili bir yol olarak sunulmaktadır (Robin, 2008; Flewitt, Messer ve Kucirkova, 2015). Buradan yola çıkarak teknoloji aracılığıyla sunulan etkileşimli kitap okumanın çocukların dil edinimi ve anlatı becerilerini destekleyeceği düşünülmektedir.
Öte yandan günümüzde çocukların yaşamlarının önemli bir parçası haline gelen ve onların gelişiminde rol oynayan teknolojiye dayalı öykülerin etkileşimli okunması ile ilgili yapılan çalışmalar oldukça sınırlıdır (Phadung vd., 2016). Bu amaçla bu çalışma çocukların dil edinimi ve anlatı becerilerini geliştirmek için teknoloji destekli etkileşimli kitap okuma uygulamalarının etkisini incelemek amacıyla yapılmıştır. Bu etkinliklerin çocukların dil edinimi ve anlatı becerilerini etkileyip etkilemediği araştırılarak niteliği artırmaya yönelik çözüm oluşturulmasında mevcut çalışmalara ve uygulamalara önemli katkıda bulunacaktır.
Bu çalışma dijital hikaye etkinliklerinin çocukların dil edinimi ve anlatı becerilerine etkisinin incelendiği bir çalışmadır. Çalışma, tek gruplu ön test-son test zayıf deneysel desende tasarlanmıştır. Etkileşimli kitap okumanın 5-6 yaş grubu çocukların dil edinimi ve anlatım becerilerine etkisinin incelenmesi amacıyla yapılan araştırmanın çalışma grubunu devlet anaokuluna devam eden 17 çocuk oluşturmaktadır. Araştırmanın katılımcıları uygun örnekleme yoluyla seçilmiştir. Bu doğrultuda, araştırmacıların daha önce de işbirliği yaptıkları bir anaokulu araştırmaya davet edilmiştir. Bu okulda gönüllü olarak araştırmaya katılmayı kabul eden öğretmenlerden birinin sınıfındaki çocuklar araştırmaya dahil edilmiştir. Araştırmanın gerçekleştirildiği okul, orta sosyoekonomik düzeydeki ailelerin çocuklarının devam ettiği bir okuldu. Veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından çalışma grubunu detaylı olarak tanımlamak amacıyla çocuklara ve ailelerine ilişkin kişisel bilgi formu hazırlanmıştır. Kişisel Bilgi Formu’nda çocukların yaş, cinsiyet, okula devam durumları ve ana dil bilgileri (ailede konuşulan dil); ailelere yönelik ise anne babanın yaş, öğrenim durumları gibi bilgiler yer almıştır. Türkçe Erken Dil Gelişim Testi ve Anlatı Değerlendirme Ölçeği kullanılmıştır. Bu araştırmanın bulguları, etkileşimli dijital kitap anlatımının çocukların dil ve anlatı becerilerini desteklemede etkili olduğunu ortaya koymuştur. Araştırmada elde edilen sonuçlara göre, etkileşimli ve teknoloji temelli etkinliklerin erken çocukluk eğitiminde yer almasının çocukların dil edinimine olumlu katkılar sunacağı açıktır. Bununla birlikte, mevcut çalışmanın bazı sınırlıkları vardır. Bu araştırma pilot bir çalışma olduğu için küçük bir grupla zayıf desende tek grup olarak çalışılmıştır. Ancak gelecekteki araştırmalarda sonuçların genellenebilirliğini artırmak için deney-kontrol gruplarının yer aldığı daha büyük örneklem gruplarıyla çalışma tekrarlanabilir. Ayrıca bu çalışmada sadece çocukların dil ve anlatı becerileri üzerine yoğunlaşılmış olup gelecek çalışmalarda dijital hikayelerin çocukların erken okuryazarlık becerileri etkileri incelenebilir.
Anahtar Kelimeler: dijital hikaye, erken çocukluk, teknoloji