Bildiri Konusu:Okul Öncesi Eğitimde Farklı Modeller


Okul Öncesi Eğitimde GEMS Destekli Eğitim Programının Çocukların Matematik Becerileri Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi
21. yüzyıl öğrenme becerilerinden biri olan matematik, bireylerin gerçek yaşam içinde karşılaşılan olayları; doğru, sistematik ve en kısa yoldan neden-sonuç ilişkisi kurarak sonuca ulaşmalarını sağlayan güçlü bir araçtır (Alkan & Bukova Güzel, 2005; Cross vd., 2009). Bu nedenle matematik eğitimi dünyayı anlamlandırabilme ve düşünme becerilerinin gelişimi bakımından çocukların hayatında önemli bir yere sahiptir. Matematik “okulda görülen, rakamların, formüllerin kullanıldığı, kendine özgü hesaplamaların yapıldığı bir disiplin” olarak algılansa da insanlar yaşamlarının her alanında matematik ile iç içedir (Umay, 2003; Kopp & Bergman, 1999). Okul öncesi eğitimin, çocuklar için etkililiğine yönelik farkındalık her geçen gün artmakla birlikte bu dönemdeki çocukların kazanması gereken akademik becerilerin bir parçasını oluşturan erken matematik eğitiminde de, bu farkındalık kendini ortaya koymaktadır. Erken yaşta matematik eğitimine başlanmasına ilişkin girişimler artmakta ve yapılan araştırmalarda okul öncesi dönemde matematik eğitiminin önemi vurgulanmaktadır (Akman, 2002; Bağcı & İvrendi, 2016; Uyanık & Kandır, 2010).
Bu kapsamda Kopp & Bergman (1999), okul öncesi dönemdeki çocukların matematiksel gelişimleri için uygulanan etkinliklerin sistemli ve nitelikli bir matematik programı ile zenginleştirilmesinin önemini vurgulamışlardır. MEB Okul Öncesi Eğitim Programı’nda yer alan matematik ve fen etkinliklerinin etkililiğini ve verimliliğini artırmak için kullanılabilecek okul öncesi eğitim programlarını destekleyici nitelikte geliştirilmiş yardımcı ve tamamlayıcı eğitim programları bulunmaktadır (Sarıtaş, 2010). Bu programlardan biri de çocuğu merkeze alan, gözetimli keşif yöntemiyle çocuklarda merak uyandırarak öğrenmeye teşvik eden, çocukların daha küçük yaşlardayken matematik ve fen bilimlerine karşı olumlu tutumlar geliştirmelerini hedefleyen, eğlenceli etkinliklerden oluşan GEMS (Great Exploration in Math and Science) Programı’dır (Barber vd.,2000; Sağlam, 2012). Bu sebeple, bu araştırmada Okul Öncesi Eğitimde GEMS Destekli Eğitim Programının çocukların matematik becerileri üzerine etkisi incelenmiştir.
Araştırmada gerçek deneme modellerinden öntest sontest kontrol gruplu deneme modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, İstanbul’un Kağıthane ilçesinde Milli Eğitim Bakanlığına bağlı iki ayrı ilkokul bünyesindeki anasınıflarına devam eden beş-altı yaş grubunda olan, normal gelişim gösteren, araştırmaya katılımı ebeveynleri tarafından onaylanan daha önce matematik eğitimi almamış 40’ı deney grubu, 40’ı kontrol grubunda yer alan toplam 80 çocuk oluşturmuştur.Araştırma verileri “Kişisel Bilgi Formu” ve 1983 yılında Gingsburg ve Baroody tarafından geliştirilen Erdoğan (2006) tarafından geçerlilik ve güvenirlik çalışması yapılan “Erken Matematik Yeteneği Testi-3” aracılığıyla toplanmıştır. Araştırmanın deney grubunda yer alan çocuklara 12 hafta süreyle haftanın üç günü Okul Öncesi Eğitimde Gems Destekli Eğitim Programı uygulanmıştır. Araştırmanın kontrol grubunda yer alan çocuklar Milli Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim Programını almaya devam etmişlerdir. Elde edilen veriler parametrik testlerden bağımsız gruplar için t-testi ve bağımlı gruplar için t-testi ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda; Okul Öncesi Eğitimde GEMS Destekli Eğitim Programının çocukların matematik becerileri üzerinde etkili olduğu saptanmıştır.

Bu çalışma, ikinci yazarın danışmanlığında birinci yazar tarafından hazırlanan “Okul Öncesi Eğitimde GEMS Destekli Eğitim Programinin Çocuklarin Matematik Becerileri Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi” isimli yüksek lisans tezinden üretilmiştir.

Akman, B. (2002). Okul öncesi dönemde matematik. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 244-248.
Alkan, H., & Bukova Güzel, E. (2005). Öğretmen adaylarında matematiksel düşünmenin gelişimi, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25 (3), 221-236.
Bağcı B. & İvrendi A. (2016). Türkiye’ de okul öncesi dönem matematik becerileri ve eğitimi araştırmaları: sentez çalışması. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 10 (2), 391-425.
Barber, J. Baroks, L., & Bergman, L. (2000). Parent Partners. Lawrence Hall of Science University of California, Berkeley.
Cross, C., Woods, T., & Schweingruber, H. A. (Ed.). (2009). Mathematics Learning in Early Childhood: Paths Toward Excellence and Equity. Washington, D.C.: National Academies.
Erdoğan, S. (2006). Altı yaş grubu çocuklarında drama yöntemi ile verilen matematik eğitiminin matematik yeteneğine etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Kopp, J., & Bergman, L. (1999). The Rainbow of Mathematics, Lawrence Hall of Science, University of California at Berkeley.
Sağlam, K. (2012). Fen ve matemetikte büyük buluşlar programı (gems:great explorations in math and science)’nın etkililiğinin incelenmesi: bir özel okul örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Sarıtaş, R. (2010). Milli eğitim bakanlığı okul öncesi eğitim programına uyarlanmış gems (great exploration in math and science) fen ve matematik programının anaokuluna devam eden altı yaş grubu çocukların kavram edinimleri ve ilköğretime hazır bulunuşluk düzeyleri üzerine etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Umay, A. (2003). Matematiksel muhakeme yeteneği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (24), 234-243.
Uyanık, Ö., & Kandır, A. (2010). Okul Öncesi Dönemde Erken Akademik Beceriler. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 3(2),118-134.
Anahtar Kelimeler: erken matematik, okul öncesi dönem, matematik eğitimi, matematik ve fende büyük buluşlar programı, gems

Investigating the Impact of the GEMS Supported Education Program in Early Childhood Education on Children's Mathematical Skills
In the 21st century, mathematics, considered one of the essential learning skills, serves as a powerful tool for individuals to make sense of real-life events by establishing accurate, systematic, and cause-and-effect relationships leading to conclusions (Alkan & Bukova Güzel, 2005; Cross et al., 2009). Therefore, mathematics education holds significant importance in the development of children's abilities to comprehend and think critically about the world around them. While mathematics is often perceived as a discipline confined to school settings, involving the use of numbers, formulas, and unique calculations, it is, in fact, interwoven into every aspect of human life (Umay, 2003; Kopp & Bergman, 1999).

The awareness of the effectiveness of preschool education in children's lives is increasing, and this awareness extends to early mathematics education, which forms a part of the academic skills children need to acquire during this period (Akman, 2002; Bağcı & İvrendi, 2016; Uyanık & Kandır, 2010).

Within this context, Kopp & Bergman (1999) emphasize the importance of enriching activities aimed at fostering the mathematical development of preschool children through a systematic and high-quality mathematics program. The Ministry of National Education (MEB) has developed supportive and complementary educational programs to enhance the effectiveness and productivity of mathematics and science activities in the Preschool Education Program (Sarıtaş, 2010). One such program is the GEMS (Great Exploration in Math and Science) Program, designed to engage children using a child-centered, supervised exploration approach, stimulating curiosity and cultivating positive attitudes toward mathematics and science from an early age, featuring fun activities (Barber et al., 2000; Sağlam, 2012). Consequently, this research investigates the impact of the GEMS Supported Education Program in Preschool Education on children's mathematical skills.

The study employed a pretest-posttest control group design, a real experimental model. The study group consisted of a total of 80 children, aged five to six, attending preschool classes in two separate primary schools under the jurisdiction of the Ministry of National Education in the Kağıthane district of Istanbul. These children were typically developing, had not received prior mathematics education, and their participation in the research was approved by their parents, with 40 children in the experimental group and 40 in the control group.

Data for the research were collected through a "Personal Information Form" and the "Early Mathematics Ability Test-3," developed by Gingsburg and Baroody in 1983 and validated and made reliable by Erdoğan in 2006.

Following the necessary permissions and training, adaptations of the GEMS Program guidelines were developed to align with the existing education program flow, taking into account the concept lists, achievements, and indicators specified in the Ministry of National Education Preschool Education Program for children aged 36-72 months. These adaptations were implemented through project-based activities.

For a duration of 12 weeks, children in the experimental group received the GEMS Supported Education Program in Preschool Education three days a week, while children in the control group continued to follow the Ministry of National Education's Preschool Education Program. The data obtained were analyzed using independent t-tests for independent groups and paired t-tests for dependent groups. As a result of the research, it was determined that the GEMS Supported Education Program in Preschool Education had a positive impact on children's mathematical skills.

This study was derived from the master's thesis titled "Investigating the Impact of the GEMS Supported Education Program in Preschool Education on Children's Mathematical Skills" prepared by the first author under the supervision of the second author.
Keywords: early mathematics, early childhood period, mathematics education, great exploration math and science, gems.