Bildiri Konusu:Okul Öncesi Dönemde Gelişim ve Gelişimin Değerlendirilmesi


RESİM ANALİZİ EĞİTİMİNİN OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLERİNİN ÇOCUK RESİMLERİNİ ANALİZ ETME BECERİLERİ ÜZERİN ETKİSİ
Okul öncesi dönem, insan hayatının mihenk taşıdır. Bu sebeple bu dönemdeki yaşantılar,
sosyal ve fiziksel ortam, geleceğin yapılanmasında belirleyici rol oynamaktadır. Okul öncesi dönem, çocuğun gelişimi açısından en kritik dönemdir. Çocuklar kolektif bilinçten aktarılan belli bir kapasiteyle dünyaya gelirler. Bu kapasitenin çeşitli uyarıcılarla, aile desteğiyle ve eğitimle desteklenmesi gerekmektedir. Bu dönemde verilecek eğitimde, öğretmenlerin yeterlikleri oldukça önemlidir. Okul öncesi öğretmenlerinin çocuğu tanıma, bireysel farklılıklarını ve sosyo-duygusal gelişimlerini belirleme konusunda etkili eğitimsel araçların kullanımı konusunda yeterliklerinin geliştirilmesi gerekir. Çocuğun ilgi ve ihtiyaçlarının zamanında ve doğru şekilde karşılanması onlara sunulan eğitimle ilgilidir. Dolayısıyla bu dönemde verilecek eğitimde öğretmenlerin yeterlikleri ön plana çıkmaktadır. Okul öncesi öğretmenlerinin çocuğu tanıma, bireysel farklılıklarını ve sosyo-duygusal gelişimlerini belirleme konusunda etkili eğitimsel araçların kullanımı konusunda yeterliklerinin geliştirilmesi gerekmektedir. Çocuk resim analizi belirtilen eğitimsel ihtiyaçları gidermede etkili araçlardan biridir. Okul öncesi öğretmenleri resim analizi tekniği ile çocukların iç dünyaları hakkında fikir sahibi olup, onların duygu ve düşüncelerini gözlemleme şansını edinebilir. Buradan hareketle bu araştırmada okul öncesi öğretmenlerine yönelik hazırlanan çocuk resim analizi eğitiminin okul öncesi öğretmenlerinin resim analizi yapabilme becerilerine etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma, karma araştırma yöntemlerinden yakınsayan birleştirme deseninde tasarlanmıştır. Araştırmanın katılımcılar amaçlı örnekleme metoduna göre belirlenmiş olan Muğla ili Dalaman ilçesinde devlet okullarında görev yapan on okul öncesi öğretmenidir. Araştırmada veri toplama araçları olarak yarı-yapılandırılmış görüşme formu, resim analizi yapabilme becerisi rubriği ve gözlem formu kullanılmıştır. Veri analizinde ilişkili örneklemler için t-Testi, Wilcoxon Sıralı İşaretler testi ve içerik analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, okul öncesi öğretmenlerin resim analizi yapabilme becerilerine artış belirlenmiştir. Yapılan eğitim öncesi öğretmenlerin Resim Analizi Hakkında Bilgi Düzeyi ile ilgili görüşleri çoğunlukla Bilgi Düzeyine Sahip Olmama şeklinde yer alırken eğitim sonrası öğretmenlerin yanıtları bilgi düzeyine sahip olma şeklinde değişiklik göstermiştir. Yapılan eğitim öncesi okul öncesi öğretmenlerinin çocuğu tanıma araçlarının tercihine ilişkin görüşleri çoğunlukla harekete dayalı etkinlikler olmasına rağmen eğitim sonrasında okul öncesi öğretmenlerinin çocuğu tanıma araçlarının tercihlerine ilişkin yanıtlarını çoğunlukla resim analizi oluşturmaktadır. Yarı-yapılandırılmış görüşmeler ışığında okul öncesi öğretmenlerin çocuk tanıma, bireysel farklılıklar ve sosyo-duygusal gelişim belirleme gibi yönlerden resim analizinin kullanımına yönelik olumlu düşünceler belirttikleri görülmüştür. Okul Öncesi Öğretmenlerinin çocuk resimlerini değerlendirme yöntemleri-ölçütleri ilişkin resim analizi eğitiminin; eğitime katılım, eğitimin sonunda resim analizinin uygulamalarında kullanacaklarına yönelik olumlu görüşleri belirtmeleri nedeniyle etkili ve verimli olduğu düşünülebilir. Eğitim süresince yapılan gözlemler sonucunda okul öncesi öğretmenlerin eğitime katılımlarının yüksek olduğu gözlenmiştir. Çocuk resimlerini ölçme ve değerlendirme amacıyla kullanacak olan öğretmenlerin bu alanda eğitimli kişiler olmaları gerektiği sonucuna ulaşılarak bu bağlamda okul öncesi öğretmenlerinin lisansta ve hizmet içi eğitimlerinde resim analizi eğitimi almalarına yönelik önerilerde bulunulmuştur. Resmi ölçme ve değerlendirme amacıyla kullanacak olan öğretmenlerin resimleri, çocuğun yaş, aile, sosyoekonomik durum, kültür gibi bilgileri göz ardı etmeden bütün verileri birlikte yorumlamaları ortaya çıkan sonucun daha sağlıklı olması açısından önemlidir. Okul öncesi eğitim kurumlarında Koppitz’in ‘Bir Adam Çiz’ testi ya da Policarpio-Gutierrez (2018) tarafından oluşturulan DAFT çocuğu tanıma tekniklerine dahil edilerek, okul öncesi öğretmenlerinin kullanması zorunlu kılınmalıdır. Öğretmenlerden, eğitim öncesi ve eğitim sonrası farklı ölçme araçları kullanılarak resim analizi bilgilerine dair veri toplanabilir. Ön-test son-test aracı olarak öğretmenlerin kendi öğrencilerine ait resimler kullanılabilir. Bu çalışma tek grupla karma desende yürütülmüştür. Yapılacak olan diğer çalışmalar kontrol ve deney gruplarıyla oluşturulabilir.





Anahtar Kelimeler: Resim analizi, resim analizi eğitimi, okul öncesi eğitimi