Bildiri Konusu:Erken Çocukluk Eğitiminde Oyun-Müzik-Drama Etkinlikleri
Yaratıcı Dramada Teorik Bilgilerin Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Planlarındaki Yansıması
Okul öncesi dönemde yaratıcı drama çocukların bütün geliÅŸim alanlarını desteklemektedir. Lisans düzeyinde okul öncesi öğretmen adaylarının yaratıcı drama etkinlikleri planlama ve uygulama becerilerini desteklemek için ¨Erken Çocukluk EÄŸitiminde Drama ¨ dersi bulunmaktadır. Bu derste verilen teorik bilgilerin öğretmen adaylarının planlarında nasıl kullanıldığı bu çalışmanın araÅŸtırma konusudur.
Yaratıcı drama okul öncesi dönemde çocukların sosyal ve duygusal gelişimlerini destekler, grubundaki akranları ile etkileşimlerini ve iletişimlerini arttırır (Koruklu & Yılmaz, 2010). Bu noktadan hareketle, okul öncesi öğretmenleri, sınıflarında grup dinamiği oluşturmak ve çocukların birbirlerine olan güvenlerini ve birbirleriyle olan etkileşimlerini desteklemek için yaratıcı dramayı teorikte ve pratikte başarılı bir şekilde uygulamalıdır. Yaratıcı dramanın teorikte uygulanması öğretmenlerin uygulama öncesindeki hazırlıklarını içermektedir.
Uygulama öncesindeki hazırlıklar ise planlama sürecini kapsamaktadır. Yaratıcı dramanın ısınma/hazırlık, canlandırma ve değerlendirme olmak üzere üç aşaması vardır. Bu üç aşamaların hepsi okul öncesi dönemde ilk zamanlarda gerçekleşmeyebilir. Planlama yapılırken çocukların gelişim özellikleri göz önünde bulundurulmalı ve çocukların oyun oynamayı çok sevdikleri unutulmamalıdır. Planlama yaparken öncelikle içeriğe karar verilmeli, bir başlangıç noktası seçilmeli ve çocuklara verilecek roller uygun biçimde seçilmelidir. Planın sağlıklı bir şekilde uygulanabilmesi için ve kurgunun devam ettirilebilmesi için zaman zaman öğretmenin de role girme tekniği kullanılabilir. Bu sebepten dolayı öğretmenin teorik bilgileriyle sürece hâkim olmaları gerekmektedir. İlk aşama olan ısınma/hazırlık çalışmalarında çocuklara hareketli ve heyecanlı oyunlar sunmak onları canlandırma aşamasında kendilerini rahat ifade etmelerine yardımcı olacaktır. Çocukların oyun oynama eğilimleri ısınma/hazırlık aşamasında doğal bir öğrenme yöntemi olarak da kullanılabilir (Önder, 2013). Canlandırma kısmında ise çocuklar kendilerini ifade etmekte zorlanabilirler. Bu durumlarda, yaratıcı dramaya ilk başlanıldığı zaman dilimlerinde sessiz, sözsüz ve hareketsiz canlandırmalar planlara eklenebilir. Bir sonraki aşama olarak da bütün sınıfla yapılan rol oynama, dramatizasyon çalışmaları yaptırılabilir. Bütün bu teknikler doğru kullanıldığında çocukların sürece kolaylıkla uyum sağlayabileceği, kendi duygu ve düşüncelerini özgürce ifade edebileceği noktaya gelmesi beklenir.
Yaratıcı dramanın okul öncesi dönemde bu denli önemli olmasından dolayı öğretmen adaylarının lisans düzeyinde alacağı teorik bilgilerin, yaratıcı drama planlarına yansıması önemlidir. Bu yüzden bu çalışmada erken çocukluk eğitiminde drama eğitimi almış öğretmen adaylarının başka bir ders kapsamında hazırladıkları yaratıcı drama planları incelenecektir. Bu planlar öğretmen adaylarının derste oluşturdukları gruplarla hazırlanmıştır ve toplam on iki plan doküman analizi yöntemiyle incelenecektir. Doküman analizi, yazılı belgelerin içeriklerinin sistematik bir şekilde titizlikle incelenmesidir (Wach, 2013). Anlam çıkarmak, ele alınan konuyla alakalı olarak bir anlayış oluşturmak ve ampirik bilgi oluşturmak için verilerin incelenmesi ve yorumlanması için doküman analizi kullanılmaktadır (Corbin & Strauss, 2008).
İncelenecek olan planlar araştırmacının müdahalesi olmadan hazırlanmıştır. Labuschagne (2003)’nin belirttiği gibi reklam, ajanda, katılım kayıtları, davetiyeler, toplantı tutanakları, notlar, kılavuzlar, kitaplar, broşürler, muhtıralar, haritalar, sanat eserleri, program detayları, radyo televizyon programları senaryoları, çeşitli kamu kayıtları, not defterleri vb doküman çeşitleri vardır. Geray (2006)’nın gruplamasına göre niteliklerine ve bulundukları ortamlara göre dokümanlar mevcuttur. Bu çalışmada ise niteliğine göre yazı temelli dokuman incelenecektir. Balcı (2006)’nın sınıflamasına göre dokümanlar okul öncesi öğretmen adayları tarafından yazıldığı için ikincil doküman olarak adlandırılmaktadır.
Öğretmen adaylarının planları yaratıcı drama teorik kapsamları ışığında irdelenerek, adayların teorik bilgileri planlarına nasıl yansıttığı tartışılacaktır. Bu tartışma kapsamında da öğretmen adaylarının plan hazırlarken nerelerde zorlandıkları ve zorlanılan noktaların nasıl çözümleneceği ele alınacaktır.
Kaynakça
Corbin, J. & Strauss, A. (2008). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory. Thousand Oaks: Sage.
Geray, H. (2006). Toplumsal araştırmalarda nicel ve nitel yöntemlere giriş iletişim alanından örneklerle. Ankara: Siyasal.
Koruklu, N. & Yılmaz, N. (2010). Çatışma çözme ve arabuluculuk eğitimi programının okulöncesi kurumlara devam eden çocukların problem çözme becerisine etkisi. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(1), 1-20.
Labuschagne, A. (2003). Qualitative research: Airy fairy or fundamental? The Qualitative Report, 8(1).
Önder, A. (2013). Okul öncesinde eğitici drama uygulamalarının önemi ve uygulama ilkeleri. R. Zembat (Ed.), Okul öncesinde özel öğretim yöntemleri içinde. Ankara: Anı Yayıncılık.
Wach, E. (2013). Learning about qualitative document analysis.
Anahtar Kelimeler: okul öncesi eğitim, yaratıcı drama, okul öncesi öğretmen adayları